Obrzęk limfatyczny po zakończeniu leczenia nowotworu piersi
Obrzęk limfatyczny kończyny górnej, dotyka od 20 do 30% kobiet leczonych z powodu raka piersi. Stanowi on uciążliwość oraz jest źródłem możliwych licznych powikłań. Obrzęk limfatyczny wymaga skoordynowanego, kompleksowego leczenia zachowawczego opartego na zastosowaniu indywidualnie dobranego ucisku i innych zabiegów w tym manualnego drenażu limfatycznego.
W ramach leczenia raka piersi, węzły chłonne w okolicach pachy po stronie chorej piersi muszą być często usuwane chirurgicznie (za pomocą cięcia wykonywanego pod pachą lub techniki usuwania węzła chłonnego). W niektórych przypadkach przepływ limfy jest wówczas nieprawidłowy - limfa gromadzi się, powodując zwiększenie objętości kończyny górnej po stronie operowanej piersi.
Różnorodny czas występowania i ewolucja
Obrzęk limfatyczny występuje zwykle w ciągu 18 miesięcy od rozpoczęcia leczenia, ale czasami nawet wiele lat po jego zakończeniu. Czynniki ryzyka dotyczące rozwoju choroby obejmują narażenie na działanie promieniowania podczas radioterapii, nadwagę, niezdrową dietę i zaburzenia hormonalne u kobiet. Czas występowania jest zwykle niezbyt długi, a ponadto obrzęk dotyczy czasami tylko ręki, ale może obejmować także całość przedramienia i ramienia, a nawet pachę. Obrzęk może być niewielki lub poważny, twardy lub miękki, przejściowy lub przewlekły.
Najlepszy sposób leczenia, aby czuć się lepiej i zapobiec możliwości powikłań
Obrzęk limfatyczny powoduje uczucie ciężkości i trudności z wykonywaniem ruchów, które powodują ograniczenie mobilności oraz obniżenie jakości życia. Ponadto układ odpornościowy działa w sposób mniej wydajny, co powoduje, że skóra ręki jest bardziej narażona na infekcję. Tego rodzaju obrzęk limfatyczny musi więc być szybko leczony w dwóch fazach:
- pierwsza, nazywana intensywną, ma na celu zmniejszenie obrzęku ramienia poprzez drenaż limfatyczny i założenie bandaża przez fizjoterapeutę;
- druga, nazwana fazą stabilizacji, ma na celu utrzymanie tej redukcji obrzęku, poprzez noszenie wyrobów uciskowych, takich jak rękawy.
Równocześnie z leczeniem należy przestrzegać zasad prawidłowej higieny życia, a w zależności od przypadku może być również konieczne wykonywanie odpowiednich ćwiczeń gimnastycznych i pielęgnacja skóry. Zabieg chirurgiczny zespolenia żylno-limfatycznego (obejście naczyń wokół uszkodzonego obszaru) lub przeniesienia (poprzez przeszczep) jest czasami proponowany pacjentowi. Jeżeli wymienione powyżej sposoby leczenia chirurgicznego są poprzedzone wnikliwą diagnostyką i wykluczeniem przeciwskazań, poddanie się zabiegowi może ograniczyć uczucie dyskomfortu i nasilanie się obrzęku.